Sắc phong của các triều đại phong kiến Việt Nam

Cùng với các loại văn bản và thư tịch cổ, sắc phong được xem như một loại văn chính thống của nhà nước phong kiến. Trải qua thời gian và bom đạn chiến tranh, hàng ngàn sắc phong vẫn được các làng quê và dòng họ VN nâng niu gìn giữ như một báu vật. Lý do vì sao?

Sắc phong (gọi đầy đủ là đạo sắc phong) xuất hiện từ khoảng thế kỷ 15, dưới triều nhà Lê, được xác nhận bằng ấn triện của nhà vua mang nội dung công nhận có tính nhà nước, đồng thời thể hiện quyền lực của triều đình đối với các làng xã. Cùng với các loại văn bản và thư tịch cổ như chiếu, chỉ, hịch, văn bia, gia phả,… sắc phong được xem như một loại văn bản pháp quy chính thống của nhà nước phong kiến.

Dấu ấn quyền uy

Theo các nhà nghiên cứu, về cơ bản, sắc phong gồm có hai loại. Loại thứ nhất dùng để phong cấp, tưởng thưởng chức tước cho các công thần. Đây được xem là vật gia bảo và thường được cất giữ cẩn thận tại các gia đình hoặc nhà thờ họ. Hiện, những sắc phong này còn khá nhiều ở các dòng họ ở Nghệ Tĩnh, Thừa Thiên Huế, Vĩnh Phúc, Thái Bình…

Sắc phong thành hoàng làng năm Minh Mạng 21.

Loại thứ hai là sắc phong thần cho các thần linh hoặc những bậc hiển thánh (thành hoàng làng), là tài sản chung của cả cộng đồng làng xã cho nên thường được cất giữ tại các đình, đền, miếu mạo. Rất nhiều đình, đền trong cả nước còn giữ được các bản sắc phong loại này.

Về hình thức, trên mỗi sắc phong đó, dấu ấn uy quyền của các vị vua cai trị được thể hiện khá rõ rệt. Chẳng hạn, giấy phong cho bách quan có 3 hạng thì hạng Nhất, xung quanh khung có vẽ 8 con rồng nhỏ, mặt trước vẽ một con rồng lớn, ẩn trong mây, gọi là Long ám, mặt sau vẽ hình Tứ linh (Long-Ly-Quy-Phượng); hạng Nhì, xung quanh khung vẽ mây hoặc họa tiết hồi văn, mặt trước vẽ một con rồng, mặt sau vẽ Nhị linh (hai con vật trong Tứ linh); hạng Ba, xung quanh in triện gấm, mặt trước vẽ một con rồng ở giữa và bốn góc in hình Ngũ tinh (Năm ngôi sao), mặt sau vẽ bầu rượu túi thơ.

Giấy phong cho bách thần cũng có 3 hạng, trong đó, Thượng đẳng thần xung quanh in triện hoa chanh, phía trước vẽ một con rồng, ở giữa in hình Ngũ tinh, bốn góc in hình Thất tinh, mặt sau vẽ hình Tứ linh; trung đẳng thần mặt trước giống như sắc Thượng đẳng thần, mặt sau vẽ Lá và Bầu rượu, giữa vẽ hai chữ Thọ liền nhau, gọi là song thọ; hạ đẳng thần mặt trước giống như hai hạng trên, mặt sau không vẽ.

Độc bản

Dòng họ nào có người được ban sắc phong, làng xã nào có thành hoàng được ban sắc là một vinh dự vô cùng to lớn, nghi lễ rước sắc phong vì thế cũng được tổ chức đặc biệt trang trọng. Theo sách Đại Phùng tổng khoán ước: “Sắc đưa về đến đình, chép thêm ra một bản, giống như bản chính (đều dùng giấy vàng mực đen, lấy người có chữ đẹp trong thôn viết đằng tả), rồi lập một hương án, đặt lên, vái 5 vái (thay thần tạ ơn vua). Sau đó, hóa bản sao đi, còn bản chính thì rước vào trong đình”. Chính vì thế, sắc phong nào chỉ cũng có duy nhất một bản.

Trong mỗi bản sắc phong, niên đại tuyệt đối đến tận ngày, tháng, năm. Niên đại của sắc phong được ghi ở cuối văn bản gồm niên đại triều vua ban sắc, tháng ngày ban sắc, chẳng hạn: Sùng Khang cửu niên thập nhất nguyệt sơ lục nhật (Ngày 6 tháng 11 năm Sùng Khang thứ chín, tức là năm 1574, dưới triều Mạc Mậu Hợp), hay: Khải Định cửu niên thất nguyệt nhị thập ngũ nhật (Ngày 25 tháng 7 năm Khải Định thứ 9 tức là năm 1924 dưới triều vua Khải Định nhà Nguyễn).

Niên đại tuyệt đối chính xác là căn cứ để có để người đời sau có thể hiểu về phong cách mỹ thuật, thư thể của từng thời kỳ lịch sử.

Hiện, còn 2 đạo sắc phong được cho cổ nhất. Một đặt tại đền Quang Lang, thôn Quang Lang, xã Thụy Hải, huyện Thái Thuỵ, (Thái Bính) với niên hiệu Hồng Đức 23 (1492) và Hồng Đức 28 (1497) dưới triều vua Lê Thánh Tông; một đăt ở đính Tử Dương, làng Tử Dương, (tên Nôm là làng Tìa), xã Tô Hiệu, huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây (nay thuộc về Hà Nội) với niên hiệu Sùng Khang 9 (1574) dưới triều Mạc Mậu Hợp.

Sắc phong chức tước cho Trần Bá Hữu năm Cảnh Thịnh 9 (1801) ở Bình Định. Ảnh: thuhoavn.com

Được làm từ chất liệu quý

Theo nhận định của nhiều nhà nghiên cứu, sở dĩ các sắc phong tồn tại được đến ngày nay, dù trải qua nhiều thế kỷ, chịu nhiều tác động của thiên nhiên và con người, là do được viết trên chất liệu giấy sắc hay còn gọi là giấy Nghè (vì được làm tại làng Nghè tên Nôm của làng Nghĩa Đô, Từ Liêm, Hà Nội). Đây là một loại giấy được sản xuất bằng kỹ thuật cổ truyền đặc biệt để chuyên cung cấp cho triều đình sử dụng.

Loại giấy này quý trước hết là ở nguyên liệu dùng để vẽ lên bề mặt giấy là vàng, bạc và kim nhũ. Nhờ nguyên liệu này mà giấy sắc có hình thức và màu sắc đã đẹp lại bền, có thể tồn tại hàng trăm năm mà không hề hư hỏng. Quý vì lẽ thứ hai: làm giấy sắc đòi hỏi rất nhiều công phu.

Theo bí quyết còn truyền lại ở làng Nghè, để xeo một tờ giấy sắc cho hàng Nhất phẩm thì phải có 5 người thợ cùng góp sức một lúc. Giấy để phong cho hàng phẩm cấp thấp hơn (tức là từ Nhị phẩm xuống tới Cửu phẩm), khổ giấy hẹp hơn, cũng phải cần tới 3 người. Đấy là công đoạn xeo giấy, phần vẽ giấy sắc mới là khâu tinh xảo nhất, công phu nhất, đòi hỏi tay nghề cao. Vẽ gồm hai công đoạn: Vẽ chạy và Vẽ đồ. Vẽ chạy là vẽ ra hình rồng mây, hình triện, hoa văn; việc này do những thợ giỏi thực hiện… Vẽ đồ là theo nét vẽ chạy mà tô kim nhũ, vàng bạc…

Trong khi tư liệu Hán Nôm ghi trên chất liệu giấy chỉ có niên đại từ thời Nguyễn trở về sau (từ 1802 đến nay), thì nhiều đạo sắc phong lại có niên đại thời Lê sơ, thời Mạc; vì thế, theo Giáo sư Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Sử học Việt Nam, sắc phong là một di sản quý của dân tộc và là nguồn tư liệu quý hiếm cần được bảo vệ và nghiên cứu hơn nữa để phát huy tác dụng.

Nguồn : Vân Nhi - baodatviet.vn

Ngỡ ngàng với kiệt tác tranh làm từ... giấy cuộn

Rất là kỳ công đấy nhé!

Những con thú hay tấm thiệp được làm từ giấy cuộn có lẽ không còn là xa lạ đối với chúng ta, thế nhưng tác phẩm dưới đây có thể khiến chúng ta trầm trồ về độ "hoành tráng" của nó. Susan Myer, một nghệ nhân làm đồ thủ công đến từ Georgia, là tác giả của "bức họa" này và tác phẩm cô làm ra chính là phiên bản của kiệt tác "Starry Night" (Đêm đầy sao) của Van Gogh.

Bức tranh nổi tiếng của Van Gogh.

Những tác phẩm làm từ giấy cuộn về cơ bản là cắt những dải giấy màu với những chiều dài khác nhau và sau đó cuộn chúng lại bằng một dụng cụ đặc biệt. Tuy nghe có vẻ dễ là thế nhưng thật ra khi thực hiện lại khó khăn hơn rất nhiều. Công việc này đòi hỏi sự sáng tạo nhưng sự chính xác cũng vô cùng quan trọng.

Một tác phẩm tuyệt vời.

Nghệ sỹ Susan Myers đang có một "nhiệm vụ" là hoàn thành mỗi tác phẩm trong dự án UFOs (Unfinished Objects) trong mỗi tháng. Trong tháng 6 cô bắt đầu công việc với phiên bản bức tranh "Đêm đầy sao" của danh họa Van Gogh, một trong những bức họa nổi tiếng nhất thế giới và cô phải hoàn thành nó vào cuối tháng 7. Đầu tiên, cô phải vẽ những phác thảo cơ bản bằng bút chì trắng trên một tấm bìa xanh rộng và khá dày. Sau đó, công việc mới đi vào phần chính với dụng cụ giấy cuộn và máy cắt giấy. Số lượng cuộn giấy trong "Đêm đầy sao" lên tới hàng nghìn.

Nhiều giấy thế này cơ mà.

Susan nói rằng cô vô cùng thích thú khi hoàn thành tác phẩm đầu tiên của mình và có kế hoạch làm hàng loạt những phiên bản của những kiệt tác khác. Chúng mình hãy cùng chờ xem nhé!

Những câu chuyện gây "sốc" từ đầu năm đến nay

Cùng xem đó là những câu chuyện nào nhé!

1. Người đàn ông bị bắn chết vì ăn bỏng ngô

Bạn có thói quen gây ra tiếng ồn trong khi ăn không? Nếu có, hãy cẩn thận! Trong buổi công chiếu của bộ phim "Thiên nga đen", một người đàn ông 42 tuổi đã bị giết bởi một người đàn ông 27 tuổi. Lý do của cuộc xung đột và dẫn đến vụ giết người là do người đàn ông 42 tuổi ăn bỏng ngô quá to đã khiến người đàn ông 27 tuổi kia tức giận. Vụ nổ súng đã diễn ra trong một rạp chiếu phim ở thủ đô Riga của Latvia.

2. Người mẹ bị sốc khi phát hiện đứa con 3 tuổi chơi với cá sấu

Cá sấu chắc chắn là "vị khách" mà ít ai muốn mời vào nhà. Nhưng một đứa trẻ 3 tuổi dường như đã hoan nghênh vị khách chết người này với vòng tay rộng mở. Người phụ nữ Brazil đã bị sốc khi nhìn thấy một con cá sấu dài 1,5m nằm ngoan ngoãn trong phòng khách khi cậu con trai 3 tuổi của cô vuốt ve đầu của nó. Người phụ nữ đã nhấc cậu bé ra khỏi phía sau chiếc ghế dài nơi con cá sấu đang nằm và sau đó gọi điện cho các nhân viên cứu hộ. Các nhân viên cứu hộ ngay lập tức đã có mặt để bắt con cá sấu và mang nó đến một tổ chức bảo vệ môi trường gần đó. Rất may, đứa trẻ vẫn an toàn sau sự việc này.

3. Người phụ nữ 100 tuổi đi bộ 3 dặm mỗi ngày để lấy bánh hamburger miễn phí

Cụ bà Catherine Reddoch, 100 tuổi, đã dành một giờ hàng ngày đi bộ để có thể được ăn miễn phí chiếc bánh hamburger yêu thích. Trong hơn 20 năm, cụ bà người Scotland này đã đi bộ 3 dặm đến cửa hàng Mc Donald ở Matamata, New Zealand. Bà rất yêu thích bánh hamburger của cửa hàng Mc Donald và không muốn thay đổi thực đơn của mình. Mỗi ngày bà đều ăn một hamburger không có salad hoặc nước sốt và sô-cô-la nóng.

4. Đứa trẻ nặng gần 7 kg

Một người mẹ Trung Quốc đã sinh ra một bé gái nặng hơn 6,8 kg. Với trọng lượng "khủng", bé gái sinh ra trong một bệnh viện ở thành phố Tonghua, Trung Quốc này đã khiến các bác sĩ vô cùng ngạc nhiên. Khi mang thai, người mẹ Pan Shudi nặng tới 80kg.

5. Cô gái tuyệt thực vì vé mời tham dự đám cưới hoàng gia

Tại Mexico, một cô gái 19 tuổi đã tuyệt thực bên ngoài Đại sứ quán Anh và yêu cầu vé dự đám cưới Hoàng gia của Hoàng tử William và Kate Middleton. Cô gái này muốn tham dự đám cưới bởi vì cô là fan hâm mộ của gia đình Hoàng gia này trong nhiều năm và tham dự đám cưới vào cuối năm nay sẽ biến giấc mơ của cô trở thành sự thật. Vì thế mà cô tuyệt thực để mong muốn Đại sứ quán Anh có lời mời cô đến dự đám cưới của Hoàng tử Anh William và Kate Middleton.

Bộ ảnh cưới vừa lãng mạn vừa... rùng rợn

Đây quả là bộ ảnh đính hôn kỳ quặc nhất từ trước đến nay.

Một bộ ảnh cưới bình thường nếu như...


Không có sự xuất hiện của một thây ma đằng sau như thế này.

"Trời ơi, cái gì thế này?"

“Ôi trời ơi, phải làm gì bây giờ?” 

 

Chỉ còn cách chiến đấu… 


Đôi vợ chồng không hề sợ hãi. 

 
Cô gái “tung” đòn quyết định… 

…và cuối cùng họ đã hạ gục được thây ma, y như trong phim kinh dị. 

Sự cố "độc nhất vô nhị" đã khiến bộ ảnh cưới này trở nên đặc sắc, đúng không nào? Nhiếp ảnh giaAmanda Rynda đã nhận lời chụp một bộ ảnh “hài hước” và “lập dị” theo yêu cầu của cặp đôi Juliana Park và Ben Lee. Nhưng Rynda cũng không thể ngờ rằng mình đã trở nên nổi tiếng không kém cô dâu và chú rể sau khi những bức ảnh “có một không hai” này được tung lên mạng. Với ý tưởng độc đáo: “cặp tình nhân và thây ma”, họ đã nhận được rất nhiều phản hồi thích thú của cư dân mạng.

Jason Boesh, “thây ma sống lại” trong bộ ảnh là đồng nghiệp của đôi vợ chồng, anh có “nhiệm vụ” bất đắc dĩ là phải diễn sao cho giống một xác chết nhất. Còn Juliana và Ben, đôi uyên ương bị tấn công trong bộ ảnh có vẻ không hề gặp khó khăn nào, họ đã rất nhanh chóng… hạ gục xác chết “không mời mà đến”.
 
Cặp vợ chồng đã mất 45 phút để hóa trang Jason thành một nhân vật đáng sợ. Với sự xuất hiện rùng rợn của Jason, bộ ảnh cưới đã trở nên nổi tiếng. Juliana nói rằng cô không hề có ý định tung nó lên mạng, nhưng không hiểu sao nó đã được phán tán rộng rãi đến như vậy.

“Chúng tôi đã suy nghĩ về việc cho anh ấy ăn mặc như xác chết trong đám cưới, điều đó hẳn sẽ rất thú vị. Nhưng chúng tôi cũng phải nghĩ đến những người lớn tuổi nữa, họ chắc chắn sẽ bị sốc.”Cặp vợ chồng chia sẻ. Nhưng có lẽ Juliana và Ben đã có một bộ ảnh “kỷ niệm” đáng nhớ. 

Đạo và đời

Một bộ phim với nội dung nhạy cảm, lột trần những sự thật vốn trần trụi của cuộc sống, những con người mang những việc làm thánh thiện để ngụy trang cho những việc làm bất thiện của mình.
Đạo diễn: Như Huỳnh
Diễn viên: Thu Phương, Thanh Toàn, Đăng Học.

mời các bạn cho ý kiến và nhận xét. rất mong nhận được những đóng góp của quý vị.